Kontakt 50/2022: Szczęśliwy numerek – e-book
Opis
Miało być sprawiedliwie, wychodzi jak zwykle. Bezprecedensowy triumf demokracji nie przeszkadza wzrostowi nierówności, a światowy podział zasobów nie tylko nie staje się równiejszy, ale dąży do jeszcze większej polaryzacji. Według danych międzynarodowej organizacji humanitarnej Oxfam, majątek dziesięciu biznesmenów z początku listy „Forbesa” w roku 2022 jest już sześciokrotnie większy niż 3,1 miliarda najuboższych mieszkańców Ziemi, a 1 procent najbogatszych kontroluje 38 procent światowego majątku.
Utrzymanie nie tylko ciągłego odtwarzania, ale i nasilania się polaryzacji jest możliwe, gdy każda uzyskana korzyść istotnie zwiększa szansę na pojawienie się kolejnej. Taką akumulację kapitału znacznie ułatwiają trzy grupy zjawisk: korupcja, nepotyzm i… merytokracja. O ile walkę z różnymi formami korupcji i nepotyzmu, czyli strukturami ułatwiającymi pozyskiwanie korzyści za kapitał ekonomiczny i społeczny, prowadzi – przynajmniej na papierze – każdy, to merytokracja wydaje się do tego zestawienia nie pasować. Wiedza, bezstronność i przewidywalność mają przecież budować lepszy świat, a nie go uniemożliwiać.
Instytucje społeczne tworzą jednak jawne i ukryte reguły dystrybucji zasobów. Rozpoznawanie i manipulowanie tymi regułami wymaga kapitału kulturowego, dlatego nawet równościowe i bezstronne w założeniach instytucje mają tendencję do jego reprodukcji.