Kontakt 40/2019: Kryzys wyobraźni

‼️ UWAGA ‼️

Ze względów bezpieczeństwa nadal staramy się ograniczać wizyty na Poczcie. Powoli wracamy jednak do względnej normalności. Dlatego ponownie realizujemy zamówienia na egzemplarze papierowe - jednak czas oczekiwania na dostawę może być nieco dłuższy niż w czasach przedpandemicznych.

***

40. numer „Kontaktu” otwieramy opowiadaniem Ursuli K. Le Guin, jednej z najwybitniejszych współczesnych utopistek. Narratorka przedrukowanego przez nas tekstu powiada: „Nie potrafimy już opisać szczęśliwego człowieka”. Diagnoza ta pozostanie trafna, gdy ją poszerzymy: nie umiemy już myśleć o dobrym świecie. Żyjemy w czasach kryzysu wyobraźni.

Jednym z obszarów tego kryzysu jest dzisiejsza kultura popularna. Ogromnym zainteresowaniem cieszą się w niej narracje dystopijne, katastroficzne, postapokaliptyczne – takie, które przedstawiają ponurą przyszłość. Trudno natomiast wskazać równie wpływowe wizje lepszego jutra.

Jeśli ktoś już nawet wierzy w społeczną odnowę, nierzadko jego wiarę wyrażają marzenia Elona Muska czy Marka Zuckerberga. Pierwszy twierdzi, że zmiana świata wymaga pracowników poświęcających firmom nawet sto godzin tygodniowo. Drugi właśnie ogłosił powstanie prywatnej kryptowaluty, która wpisuje się w proces wzmacniania międzynarodowych korporacji. Rozmachu obu panom nie brakuje, ale w redakcji nie przypuszczamy, aby lekarstwem na problemy ludzkości mogło być jeszcze więcej kapitalizmu.

Do nowej rzeczywistości prowadzić mogą różne drogi. Istotną rolę w ich wytyczaniu mogłyby odegrać nauki społeczne, musiałyby jednak zmienić swój kształt. Dotyczy to zwłaszcza ekonomii, najsilniejszej i najmocniej ugruntowanej w dotychczasowych strukturach władzy. Nauka ta mogłaby wspierać nas w budowaniu zdrowszych relacji gospodarczych, a nie przekonywać, że wszystko jest – lub powinno być – towarem. Jeszcze ważniejsze dla środowiska „Kontaktu” są pytania o rolę chrześcijaństwa, w którym nadzieja stanowi wszak jedną z podstawowych cnót. Co na temat lepszego świata mówi nam Biblia? Do jakich postaw może zachęcać nas religia zmartwychwstania?

Potrzebujemy nadziei i wyobraźni, jeśli mamy poradzić sobie z globalnymi nierównościami, katastrofą klimatyczną i szeregiem innych zagrożeń. Nie wystarczy krytykować tego, co złe. Trzeba jeszcze dostrzegać dobro – również takie, które na razie nie istnieje.